Initiatiefwetten moeten lacunes in de wetgeving, die de regering laat liggen, opvullen. Als advocaat heb ik me een aantal keren met zulke initiatiefwetten beziggehouden. Maar wat is het resultaat?
In 2017 nam de Tweede Kamer een wet aan die de achterdeur van coffeeshops moet reguleren. Dat was hoog tijd want hoewel de verkoop van softdrugs aan de voordeur al decennia een geaccepteerde en gedoogde handeling is, is de logische vervolgstap nooit gezet. De inkoop van de softdrugs die coffeeshops verkopen is vanaf het eerste tot het laatste moment illegaal. De ‘wielwet’ beoogde dat te veranderen maar het resultaat was onbevredigend. De wet kwam er (nog) niet omdat de behandeling in de Eerste Kamer werd uitgesteld. Wel kwam er een experiment. Althans dat was de bedoeling. Maar vier jaar later moet de eerste gedoogde wietplant nog gepoot worden. Gelukkig is de wet begin 2021 alsnog bij de Eerste Kamer aangemeld. Als hij daar wordt aangenomen treedt de wet in werking en is het gedoogbeleid na ruim 40 jaar eindelijk ‘af’.
Een andere initiatiefwet waar ik bij betrokken was is de strafbaarstelling van conversietherapie, oftewel ‘homogenezing’. Nadat de Kamer in 2019 een motie aannam waarin werd opgeroepen deze onwetenschappelijke en zeer schadelijke praktijk een halt toe te roepen werd ik gevraagd een concept wettekst te schrijven. Die tekst kwam er en ik leverde in de periode daarna de nodige input voor de memorie van toelichting. Er ontstond wat vertraging toen een andere concepttekst opdook die uiteindelijk niet geschikt bleek. Terug naar mijn oorspronkelijke tekst dus. Het duurde twee jaar maar uiteindelijk vormt die tekst nu de basis voor een initiatiefwet die de partijen D66, VVD, PvdA en GroenLinks begin juni aankondigden.
Er vanuitgaande dat de tekst niet al te drastisch gewijzigd zal worden beoogt het nieuwe artikel 285d van het Wetboek van Strafrecht degene strafbaar te stellen die een handeling uitvoert, aanbiedt of bevordert die gericht is op het veranderen, onderdrukken of ontkennen van iemands seksuele gerichtheid, genderidentiteit of genderexpressie. Wanneer het delict gepleegd wordt ten opzichte van mensen die onvoldoende in staat zijn hun wensen kenbaar te maken of weerstand te bieden aan op hen uitgeoefende druk volgt een hogere straf. De straf wordt ook hoger als iemand een beroep maakt van het aanbieden of uitvoeren van zulke ‘therapieën’. Uiteraard bevat het artikel ook een uitzondering voor degene die behulpzaam is bij een gewenste sekseverandering/bevestiging.
Hoewel de tekst al twee jaar in het vat zit – en dus al veel eerder in behandeling had kunnen worden genomen – is het winst dat Nederland nu aansluit in de lange rij van landen en staten waar conversietherapie strafbaar is. Als advocaat, die normaal verdachten bijstaat, is het bijzonder eervol bij zo’n belangrijke stap aan de wieg te hebben gestaan en mijn eigen woorden straks hopelijk in ons Wetboek te kunnen teruglezen.
